تیم سازی ازجمله روشهای مدیریتی است که از آن جهت بهبود عملکرد گروههای کاری در سازمانها و افزایش کارایی آنها استفاده میشود. زمانی که افراد با انگیزه، نگرش و سلیقههای مشابه برای دستیابی به یک هدف مشترک همکاری مینمایند، در حقیقت تیم سازی ایجاد میشود. اعضای تیم در انجام وظایف خود نقش یکسانی دارند و همه برای تحقق یک هدف تلاش میکنند. در فرآیند تیم سازی، منافع تیم باید در عوض منافع شخصی در اولویت قرار بگیرد.
در این مقاله ما میخواهیم شما را با تیم سازی آشنا کنیم برای آشنایی بیشتر با این موضوع در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
تیم سازی یا (Team bulding)
جان کاتزن باخ (Jon Katzenbach) که تجربه کار در شرکتهای مشاوره مدیریت مانند مککنزی و PwC را دارد، اکثر مفاهیم تیم سازی را مطرح کرده است.
او اولین شخصی بود که تفاوت بین گروه و تیم را متوجه شد و به این ترتیب به درک صحیح تیم ورک توسط مدیران و کارکنان کمک نمود. به گفته او افراد یک تیم باید:
- دارای مهارتهای تکمیلکننده یکدیگر باشند.
- باید اهداف و رویکرد مشترکی را دنبال کنند.
- از انجام اشتباه یا عدم فعالیت پرهیز کنند چرا که عدم فعالیت یک نفر یا انجام اشتباه او، سبب تأثیر منفی بر فعالیت کل تیم میشود.
- در تبادل اطلاعات و دانش خود با یکدیگر مشارکت نمایند.
پس به صورت کلی میتوان گفت که هدف از تیم سازی، اتحاد یک گروه جهت همکاری بهتر به منظور دستیابی به اهداف مشترک میباشد.
انواع تیم
در محیطهای کاری گوناگون، تیمها دارای انواع مختلفی هستند و موقع شکلگیری هسته هر تیم، وظایف و اهداف هر یک از آنها هم با همدیگر متفاوت میباشد. از جمله انواع تیمها میتوان به تیم اجرایی، تیم فرآیندی، تیم فرماندهی، تیمهای پروژه، تیم توسعه، تیمهای مشورتی، تیمهای حل کننده مسئله، تیمهای متخصص، تیمهای عملیاتی، تیمهای خودگردان، تیمهای مجازی و تیمهای مدیریتی اشاره کرد.
اهمیت تیم سازی چیست؟
تیم سازی سبب ایجاد و تحکیم همکاری، مشارکت، تعاملات درون سازمانی و ارتباط میگردد. از جمله سایر مزایا و اهمیت تیم سازی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد اعتماد
اعتماد یک عنصر مهم جهت داشتن یک تیم کارآمد است. شناخت و اعتماد بین افراد سبب به وجود آمدن یک همکاری تاثیرگذار خواهد شد.
زمانی که یک سازمان در محل کار اعتماد به وجود آورد، کارکنان وظایف خود را به بهترین شکل انجام داده و تصمیمات بهتری خواهند گرفت.
- افزایش خلاقیت
موقعی که کارکنان یک تیم با هم همکاری کنند، قادر به ایجاد ایدههای بزرگ خواهند بود. به صورت معمول تیم سازی با افزایش خلاقیت سبب پیشرفت شرکت نیز میشود.
- ترویج فرهنگ سازمان
تیمسازی در سازمان کمک مینماید تا فرهنگ سازمانی بهتر شود. زمانی که کارکنان با هم ارتباط برقرار میکنند، عملکرد آنها بهینهتر شده، تنشها از بین رفته و احترام متقابل بیشتر میشود. این موضوع سبب شناسایی و جذب استعدادهای برتر نیز میشود.
- پذیرش تفاوتها در بین تیمها
اکثر شرکتها دارای کارمندانی هستند که از پیشینه، فرهنگ و کشورهای مختلف میباشند. اهمیت تیمسازی در منابع انسانی و بخشهای دیگر یک سازمان به ایجاد محیط فراگیری اشاره میکند که در آن افراد با یکدیگر سازگار شده، از یکدیگر مطالبی آموخته و فرصتهای جدیدی برای تعامل ايجاد میکنند.
- تقویت ارتباطات
فعالیتهای تیمسازی طوری طراحی شدهاند که در یک فضای غیر کاری و دوستانه افراد را وادار به حل مشکلات میکنند. در نتیجه کارمندان فرصت این را خواهند داشت که درباره هم دیگر از جمله استعدادها و مهارتهایشان شناخت بیشتری به دست آورند. این مسئله میتواند بر ارتباطات بهینه در محل کار تأثیر مثبت و بزرگی داشته باشد.
- افزایش کار تیمی
از دیگر اهمیتهای تیم سازی میتوان به افزایش کار تیمی اشاره نمود. چون اگر یک تیم سازی استراتژیک بتواند بر مسائل گروه متمرکز باشد، قطعا میتواند تأثیر مثبتی بر توسعه مهارتهای کار تیمی و همکاری داشته باشد.
- آشنایی با نقاط ضعف و قوت
یکی دیگر از اهمیتهای تیم سازی و کار تیمی این است که به فرد کمک میکند تا با همکاران خود و همچنین نقاط ضعف، نقاط قوت و ارزشهای آنها بیشتر آشنا شود. درک این جنبهها جهت رسیدن به بهترین تناسب و تعیین مسئولیتها برای پیشبرد کارها، امری حیاتی میباشند. بدین ترتیب نتیجه کار کیفیت بالاتری داشته و پروژهها به جلو هدایت میشوند و علاوه بر آن شرکت کارآمدتر خواهد شد.
معایب تیم سازی
لازم است بدانید که تیم سازی کار چندان راحتی نیست. چون اگر عملکرد یک تیم بالا باشد میتواند اهداف سازمان را برآورده نماید. اما اگر برخلاف آن یک تیم ناکارآمد باشد میتواند باعث اتلاف وقت و منابع سازمان شود. بنابراین، میتوان نتیجه گرفت که تیم سازی میتواند برای بعضی از سازمانها معایبی نیز به همراه داشته باشد که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد تعارض
گاهی اوقات ممکن است تیم فاقد هماهنگی و درک بین اعضای خود باشد، در نتیجه این کار میتواند باعث تنش و درگیری درون تیمی شود و بهرهوری و کارایی را کاهش دهد. بنابراین مدیریت مجبور است در چنین تیمی، زمان زیادی را صرف کاهش درگیریها و تنشها کند.
- اعضای تیم غیرمولد
گاهی اوقات نیز ممکن است بعضی از اعضای تیم کمک چندانی به عملکرد تیم نکنند. این افراد را میتوان به عنوان اعضای آزاد تیم در نظر گرفت. چون آنها ثابت میکنند که برای تیم کم بازده و ناکارآمد هستند.
- عدم همکاری
در برخی تیمها نیز ممکن است افراد با هم تفاوت داشته باشند. در نتیجه گاهی اوقات بین اعضای تیم هیچ اتحاد و همکاری شکل نمیگیرد. این عدم همکاری بین اعضای تیم میتواند باعث مانع عملکرد مثبت و هدر دادن انرژی در کل تیم شود.
- مشکل در ارزیابی عملکرد فردی
فارغ از نتایجی که یک تیم به دست میآورد، بعضی از سازمانها هستند که نمیتوانند در کار تیمی میزان همکاری و مشارکت افراد را ارزیابی نمایند. معمولاً در پایان هر دوره سازمان به تمام اعضای تیم پاداش داده و به صورت جداگانه از مشارکت هر یک از اعضا چشم پوشی میکند.
- هزینهبر است
فعالیتهای تیم سازی به زمان و هزینه زیادی نیاز دارند. علاوه بر آن، برای ایجاد هماهنگی، تعادل و مدیریت تعارضها در تیمها زمان، هزینه و منابع زیادی مصرف میشود.
- مسئولیت پذیری و مسائل مربوط به اعتبار
اگر یک تیم شکست بخورد، قطعا یافتن دلیل در این تیم مشکل خواهد شد. چرا که اعضای تیم گاهی اوقات مسئولیت کار خود را بر عهده نمیگیرند و اشتباه خودشان را گردن افراد دیگر تیم میاندازند.
ارزش گنجاندن تیم سازی در سبک مدیریتی
همکاری در تیم قادر است سبب تسریع در دستیابی به اهداف و رؤیاهای تیم شود، ولی وقتی اعضای تیم احساس عدم همبستگی، ناراضی بودن و فاصله گرفتن از هم کنند، این میتواند بر عملکرد کارکنان تاثیر خوبی نداشته باشد. به همین خاطر، مدیران بایستی به تیمسازی نهایت توجه را داشته باشند. بعضی از تحقیقات نشان دادهاند که اکثر مدیران به یادگیری در زمینه تیم سازی علاقمند هستند و نصف آنها تیمسازی را به عنوان موضوع اصلی خود در مدیریت معرفی مینمایند.
درست است که تیمهای منابع انسانی و عملیاتی معمولا از روشهای قدیمی تیم سازی استفاده میکنند، اما این مسئولیت صرفا به منابع انسانی وابسته نبوده؛ بلکه به مدیران هم وابسته است که به کارمندان کمک مینمایند تا با هم ارتباط برقرار کرده و تعامل داشته باشند.
توجه به تیم سازی و استفاده از روشهای مناسب، وظیفه مدیران است. موقعی که شما به عنوان مدیر نشان دهید که تیم سازی برای شما اولویت دارد، به اعضای تیم نشان خواهید داد که ارتباط و همکاری با آنها برای شما از اهمیت زیادی برخوردار است.
مطالعات نشان دادهاند که در تیمهای موفق به کمک استفاده از تیم بیلدینگ یا همان تیم سازی ، ۵۵ درصد اعضای تیم اطلاعات شخصی خود را به اشتراک گذاشته و ۷۲ درصد احترام متقابل بین همکاران را نشان میدهند.
چگونه یک تیم عالی بسازیم؟
برای این که یک فرد بتواند تیم عالی تشکیل دهد قطعا در مرحله اول به حضور ذهن و مهارت بسیار زیادی نیاز دارد. معمولاً در مهارتهای تیم سازی بعضی از مدیران تخصص بسیار زیادی دارند و با این پارامتر به وسیله شرکتها استخدام می شوند.
وظیفه مدیر مسئول تیم سازی این است که باید بتواند نقاط ضعف و قوت اعضای تیم را پیدا کرده و با توجه به ترکیب مناسبی از افراد مجموعه مهارتهای گوناگون را ایجاد کند.
او میبایست روی ایجاد اعتماد بین اعضای تیم و روابط بین فردی قوی تمرکز کند. همچنین مدیر باید تعامل و ارتباط بین اعضای تیم را تشویق نماید و بتواند با کمک فعالیتهای مختلف تیم سازی استرس را کاهش دهد. مدیر باید برای اعضای تیم مقاصد و اهداف سازمان را به وضوح تعریف کند. او بایستی نقش هر کدام از اعضای تیم را مشخص نماید تا بتواند آنان را به سمت دستیابی به اهداف سازمان هدایت کند.
سوالات درمورد تیم سازی:
برای موفقیت در تیم افراد آن باید چه ویژگیهایی داشته باشند؟
1. همکاری و مشارکت
2. انعطاف پذیری
3. هدف مشترک
4. اعتماد
5. نظم
6. مهارت حل مسئله
اگر یکی از اعضای تیم وظایف خود را به خوبی اجرا نکند چه اتفاقی میافتد؟
در این صورت تمام کارهای تیم دچار مشکل شده و کل تیم به هدف مشترک نخواهند رسيد.